We horen allemaal wel eens dat stress slecht is voor je. Maar wat gebeurt er nu eigenlijk allemaal in je lichaam in stressvolle situaties? En wat is het verschil tussen acute stress en chronische stress? In deze blog ga ik hier wat meer over vertellen. Ben jij een echte stresskip? Lees dan vooral even door.. :)
Wanneer we heel erg gestrest zijn, neemt het cortisol in je lichaam toe. Cortisol is ook wel het ‘stresshormoon’. Als je even bedenkt dat hormonen de boodschappers zijn voor heel veel andere systemen in het lichaam, is het misschien logisch dat een verstoring van je hormoonhuishouding daarom effect kan hebben op het hele lichaam. Psychologie en cortisol liggen zelfs nauw met elkaar verbonden. Zeer hoge stress, zoals een burn-out of PTSS beïnvloeden daarom het hele lichaam.
Dit heeft dan ook bijvoorbeeld invloed op je training. Wanneer je gestrest bent, herstelt je lichaam slechter. Zelfs de hersteltijd van simpele wonden kan worden onderdrukt tot 40%.
Ook heeft het invloed op je dieet. Gestrest zijn kan energieverbruik verlagen met enkele honderden calorieën per dag, terwijl het tegelijkertijd de vetverbranding onderdrukt en het anabolisme (spiergroei) verlaagt. Dit betekent dus dat je lichaam eerder vet zal opslaan en minder spieren zal opbouwen.
Chronische stress heeft ook het gevolg dat je eetlust toeneemt, waardoor je dus eerder geneigd bent om te gaan snacken of op zoek te gaan naar de zogenoemde ‘comfort foods’. Een kleine feit: vrouwen zijn over het algemeen afhankelijker van comfort foods om stress en verdriet te verminderen, dan mannen. Voeding stimuleert het feel-good gevoel. Vaak zullen mensen op deze momenten voornamelijk zin hebben in koolhydraten, omdat deze stress kunnen tegengaan door het verhogen van insuline. Ook na slaaptekort zullen mensen eerder de neiging hebben om koolhydraten te eten.
Er is overigens dus een verschil tussen chronische stress en acute stress. Hetgeen hierboven genoemd, is vooral het negatieve effect van stress. Er zijn ook voordelige stress situaties. Dit is voornamelijk een acute vorm van stress, die bijvoorbeeld op komt wanneer je gaat trainen. Het verhogen van cortisol zorgt er in dit geval voor dat er energie vrijgemaakt wordt, waardoor je kunt blijven sporten.
De hoeveelheid cortisol is daarom bepalend of het nadelig of voordelig werkt. Cortisol helpt normaal gesproken bij de afbraak van vet en de onderdrukking van honger. Het is onderdeel van de ‘fight-or-flight’ modus in ons lichaam. Wanneer cortisol dus te lang verhoogd is (chronische stress), zal het de eerder genoemde nadelige effecten op het lichaam hebben.
Goed, nu we dus weten wat stress voor invloed kan hebben op het lichaam, is het ook handig als we gaan kijken wat we nu met deze informatie kunnen.
Wat betreft training; wat minder zwaar trainen in deze periode is aan te raden. Dit zodat je lichaam beter kan herstellen. Wat je vaak ziet is dat gestreste mensen ook eerder blessures oplopen wegens het slechtere herstel.
Wat betreft voeding; wanneer je erg gestrest bent, is het aan te raden om gezonde voeding die wat lager in koolhydraten is te eten. Op deze manier wordt het beloningssysteem in je lichaam niet zo erg geactiveerd. Planning van maaltijden kan hierbij helpen.
Maar uiteindelijk is het natuurlijk het allerbelangrijkste om de stressbron zelf aan te pakken. Een happy mind is een happy body. Vaak onderschatten we hoeveel effect onze mind heeft op ons lichaam. Dus wanneer je mind niet gezond is, gaat je lichaam dat ook niet zijn.
Wanneer ik gestrest ben, helpen de volgende stappen mij:
Onderzoek wat de oorzaak is en wat je hiermee kan. Is er een oplossing? Zou je er anders mee om kunnen gaan? Wat zou je dan kunnen doen? Relativeer door het van een afstand te bekijken alsof het iemand anders zijn probleem is.
Plan meer ontspanningsmomenten in. Wat vind je echt leuk om te doen? Wat geeft jou rust? En nee, helaas, Netflix is niet de beste oplossing, net als uren scrollen op je social media. We krijgen via deze weg enorm veel prikkels binnen in onze hersenen. Ga eens iets doen waarbij je je focus helemaal ergens anders op kan leggen, iets waar je rust in ervaart. Bij mij is dit tegenwoordig bijvoorbeeld bezig zijn met mijn fotografie hobby.
Ga wat vaker naar buiten. Frisse lucht en zon (hello vitamin D) kunnen ervoor zorgen dat je je weer herboren voelt.
Een dagje sauna. Onder het mom van even helemaal geen prikkels van tv en social media, is de sauna toch wel een hele fijne optie. Het is ontspannend voor zowel lichaam als geest.
Spendeer tijd met familie, vrienden, relatie. Zorg voor quality time, wees met mensen die je opvrolijken en de stress even laten vergeten.
Maak to do lijstjes. I know, pretty obvious right? Maar het helpt echt! Lijstjes maken van wat je wilt/moet doen, zorgt ervoor dat je het los kan laten in je hoofd. Je hoeft niet meer continue na te denken over wat je allemaal nog moet doen, want hé, het staat gewoon op je lijstje.
Reflecteer op je dagen. Wat ging er allemaal goed? Wat kan er beter? En hoe zou je dat dan de volgende dag kunnen verbeteren?
Me-time.
Ondanks dat afleiding heel erg fijn is, is het ook belangrijk om soms even helemaal alleen met jezelf te zijn. En natuurlijk is af en toe Netflix aan zetten ook helemaal niet erg! :)
De meeste punten zijn dus voornamelijk gericht op stressverlaging op korte termijn. Wanneer er een serieuze uitdaging is, is het zeker niet verkeerd om dit met iemand te bespreken en te kijken naar hoe je hier nu het beste mee om kan gaan.
“10% is what happens to you, 90% is how you react to it.”
Lees mijn blog over de kracht van je gedachtes, waarin ik meer vertel over hoeveel invloed jouw gedachtes hebben op je eigen situatie.
Marieke